Firmalar ticari önceliklerini seçerken birçok kriteri göz önünde bulundururlar. Özellikle ithalat ve ihracat yapan firmalar için taşımacılık veya nakliyat bu öncelikler listesinde üst sıralarda yer bulmaktadır. Türkiye’de ve dünyada yaygın olarak kullanılan başlıca taşımacılık yöntemleri aşağıdaki şekildedir;

1.    Denizyolu Taşımacılığı

Günümüzde ihracat ve ithalat yapan firmalar ağırlıklı olarak denizyolu taşımacılığını tercih etmektedirler. Özellikle ağır tonajlı ürünleri ihraç eden ihracatçı firmalar yük kapasitesi sebebiyle denizyolu taşımacılığını kullanmaktadırlar. Bunun yanında denizyolu düşük maliyet ile nakliyat imkânı sunsa da limanı bulunmayan şehirlerde ve ülkelerde kullanımı yaygın değildir.

2.    Karayolu Taşımacılığı

Kısa mesafeli taşımacılıkta yaygın olarak karayolu taşımacılığı kullanılır. Liman ya da havayolu gibi terminallere ihtiyaç duyulmaması sebebiyle büyük ihracatçı firmalar kendi karayolu nakliyat ağını nispeten daha az bir maliyet ile kurabilirler. Ayrıca karayolu taşımacılığı düşük hacimli malların nakliyesi işleminde tercih edilen taşımacılık yöntemidir.

3.    Havayolu Taşımacılığı

Dünyadaki en modern lojistik işlemlerden biri olan havayolu taşımacılığı, son yıllarda yükseliş trendi içerisindedir. En hızlı taşımacılık yöntemi olması yüzünden acil durumlarda uzak bölgelere ihracat ve ithalat yapan firmalar tarafından tercih edilir. Diğer yöntemlere göre daha maliyetli olması sebebiyle yurtiçi taşımacılıktan ziyade uluslararası ihracat ve ithalat yapan firmalar tarafından tercih edilir.

4.    Demiryolu Taşımacılığı

Bir diğer ana taşımacılık faaliyeti ise demiryolu taşımacılığıdır. Genellikle demiryolu taşımacılığı denizyolu taşımacılığı ile bütünleşmiş biçimde çalışır. Düşük kıymetli malların ihracatında kullanılmakla beraber demiryolu ağlarının gelişmemiş olduğu durumlarda bu yöntem kullanışlı değildir.

5.    Diğer Taşımacılık Yöntemleri

Yukarıda sayılan taşımacılık yöntemleri TUİK’in 2019 yılında açıkladığı verilere göre Türkiye’de en çok tercih edilen taşımacılık yöntemleridir. Bu yöntemlerden farklı olarak kullanılan nakliyat yöntemleri de mevcuttur. Örneğin ham petrol, likit veya gaz haldeki doğal gazın ithalatında boru hattı taşımacılığı kullanılır. Ayrıca iki veya daha fazla yöntemi bir arada kullanılarak da çok modlu taşımacılık adı altında ithalat ve ihracat yapılabilir.

Türkiye’de ihracatçı firmalar yaygın olarak denizyolu taşımacılığını kullanmaktadırlar. TUİK’in 2019 yılı verilerine göre denizyolu taşımacılığı ihracat alanında tüm taşımacılık faaliyetleri arasında %60,3 pay ile ilk sıradadır. Otomobil, mobilya ve doğal kaynak gibi ürünlerin ihracatı ile uğraşan firmalar ve tarım ihracatçıları yüksek yük kapasitesi sebebiyle denizyolu taşımacılığını kullanmaktadırlar. Yine TUİK’in 2019 yılı verilerine göre ihracat yapan firmalar tarafından ikinci olarak en çok tercih edilen yöntem karayolu taşımacılığıdır. Bu verilere göre 2019 yılında ihracat yapılırken %30,1 oranında karayolu taşımacılığı kullanılmıştır. Görece yakın komşu ülkelere ihracat yapan firmalar bu yolu kullanmaktadırlar. Havayolu taşımacılığı ise yine aynı verilere göre %8,2’lik payı ile ihracatta en az tercih edilen nakliyat yöntemlerinden biridir. Son olarak ihracatçı firmaların en az tercih ettikleri yöntem demiryolu taşımacılığı ve diğerleri başlığı altında incelediğimiz yöntemlerdir. TUİK’in 2019 yılı verilerine göre bu yöntemlerin toplam payı %1,3 olmuştur.

İhracatta olduğu gibi ithalatta da Türkiye’deki firmalar en yaygın olarak denizyolu taşımacılığını kullanmaktadırlar. Denizyolu taşımacılığı TUİK’in 2019 yılı verilerine göre ithalattaki toplam taşımacılık faaliyetlerinin %53,7’sini oluşturmaktadır. Ağır sanayi, doğal kaynak ve iş makineleri gibi ağır tonajlı ürünler ithal edilirken yüksek yük kapasiteli denizyolu taşımacılığı ithalatçılar tarafından kullanılır. TÜİK’in 2019 yılı verilerine göre ithalatçı firmalar denizyolundan sonra en yaygın olarak karayolu taşımacılığını tercih etmektedirler. Karayolu taşımacılığının toplam payı %17,7’dir. Komşu ülkelerden ithal edilen kimyasal maddeler, tekstil ürünleri ve tarım ürünleri yaygın olarak karayolu ile taşınır. Yine TUİK’in aynı verilerine göre havayolu taşımacılığı ithalatçı firmalar tarafından ithalat yaparken kullanılan taşımacılık faaliyetleri içerisinde kullanılmıştır ve havayolu taşımacılığı ithal malların taşınmasında %13,9 paya sahiptir. TUİK’in 2019 yılı verilerine göre ithalat yaparken kullanılan taşımacılık faaliyetleri arasında diğer başlığı altında incelediğimiz yöntemler ise %14,0 paya sahiptir.